Cuento de la caperusita roja -Traducido a

IDIOMA QUECHUA

  

PUKA CH'ULLU

UNO.- En un pueblo lejos de aquí, vive con sus papás una niňa. Le gusta vestir sayita roja, camisa roja y gorrito rojo. Por eso la llaman Gorrito Rojo.

 

UK  .-Kaymanta karu llaqtapi tayta-mamanwan huk sipascha kawsanmi. Puka sinchuta, puka kusmata, puka ch´ulluta churakuyta gustanmi. Chaymi, Puka Ch´ullu suti

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 

DOS .-Hoy, Gorrito Rojo tiene una tarea: debe ir a la casa de su abuela enferma. Le lleva maíz, pan, chichita, chuňo y chilca para alegrarla. Abuela vive sola en una casita tras el bosque. Caminará todo el día la niňa...

 

ISKAY.- Kunan p´unchaw, Puka Ch´ullun ruwananmi kashan: unqusqa kuraq maman wasinta rinan. Saratawan, t´antatawan, aqhachatawan, chuňutawan, ch´illkatawan payta kusichinanpaqmi apachimun. Kuraq mamaqa sapallanmi huk sach´a qhipa wasichapi tiyashan. Tukuy p´unchaw sipascha purinqa...

 ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

TRES.- Por el camino se encuentra la niňa con un puma.

- ¿Adónde vas, Gorrito Rojo?, pregunta él.

- A la casa de mi abuela, está enferma en su cama, contesta la chica.

Hambriento el puma se dijo:

- La abuela está enferma... no me golpeará otra vez con la escoba... y es mejor dos carnecitas que una, - y se fue corriendo.

 

KINSA .- Ňanninta, huk pumawanmi kay sipascha tupakun.

- Maytataq rishankiri, yaw Puka Ch´ullucha, - nispa tapun.

- Kuraq mamaypa wasintan rishani, payqa unqusqa puńunanpi kashanmi, - nispa sipascha kutichin.

- Paya warmi unqusqa kashan... manan pichananwan maqawanqachu huktawan... hukmanta, iskay aychacha aswan allinmi kashan, - nikuspa yarqasapa puma phawanmi.

 

.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

 

CUATRO.- El puma corre a la casa de la anciana, la come, se viste con su ropa y se acuesta en la cama para esperar a la niňa. Pronto llega Gorrito Rojo. Se sienta en la cama mirando a su abuela.

- ¿Por qué tienes orejas tan grandes?, - pregunta.

- Para oírte mejor, mi niňa, - contesta el puma.

- Tan grandes tienes los ojos.

- Para verte mejor, niňa.

- Y tus dientes, ¿por qué son tan grandes?

- ¡Para comerte más rápido!!, - dice comiéndose a la chica

 

TAWA.- Pumaqa paya warmiq wasintan phawan, payta mikhun, paypa p´achanwan p´achakun, puňunanpi puňukapun ima, sipaschata suyananpaqmi. Usqhayta, Puka Ch´ulluchan chayamun. Kuraq mamanta qhawaspa puñunapi tiyan.

- Imamantan rinrisapa kashanki, - nispa tapun.

- Aswan allinmi qanta uyarinaypaq, Pukachallay, - nispa puma kutichin.

- Sinchi hatunmi ňawiyki kanku.

- Aswan allinmi qanta rikunaypaq, Pukacha.

- Kiruykikunari, imanaqtinmi sinchi hatun kanku.

- Aswan usqhaytan qanta mikhunaypaq! - nispa Puka Ch´ulluta mikhunmi.

 ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

CINCO- Rica, rica mi comida, - dice el puma y cansado se duerme.

Por el camino viene con sus llamitas un chico.

- ¿Qué pasa, una tormenta?, - mira las nubes.

Pero el cielo está sin nubecitas. Más cerca, oye los truenos salir de la casita.

- La abuela hoy duerme de verdad bien, - ríe el chico.

Entra para saludarla. ¡Qué susto! en la cama, puma barrigón dormido asusta al jóven.

 

 PISQA.- Sumaq, misk´i mikhunaymi, - nispa puma nishan, sayk´usqa puňurun.

Ňanninta, llamankunawan, huq wayna purin.

- Imananmi. Siqutachu, - nispa phuyukunata qhawanmi.

Hanan anqastaq mana phuyuchayuq kashan. Aswan haqaypi wasimantan lluqsiq qhunqhunta uyarin.

- Kunan p´unchaw kuraq mama alllintapunin puňushan, - nispa waynaqa asin. Payta napanapaq haykumun. Atakáw!, puňunapi puňuq wiksasapa puma waynata manchachishanmi...


´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´                                                                     SEIS.- Sin esperar nada, el chico con su cuchillo abre el vientre del puma. Saltan hacia afuera alegres Gorrito Rojo con la viejita. Le dan muchas gracias al chico. Luego llenan el vientre del puma con piedras, lo cosen y llevan lejos de la casa para no volver más

 SUQTA .- Mana imatapis suyaspa, chay wayna kuchunanwan pumaq wiksatan kichanmi. Kusi Puka Ch´ullucha paya warmiwan hawaman phinkinku. Anchata waynaman aňanchanku. Chaymantataq, rumikunawan pumaq wiksanta hunt´achinku, p´itanku, karuta chayta apachinku ima, mana hayk´aqpis kutimuyta atinanp